Khám phá đặc sản Hến làng Giàng và các kinh nghiệm thưởng thức

 

1. Giới thiệu chung về hến làng Giàng

1.1 Nguồn gốc hến làng Giàng

Làng Giàng từng thuộc xã Thiệu Dương, huyện Thiệu Hoá trước năm 2012, hiện nay thuộc Phường Hàm Rồng. Nơi đây đã từ lâu trở thành điểm nhấn trên bản đồ ẩm thực Việt Nam với nghề cào hến làng Giàng trên dòng sông Mã. Nghề truyền thống này được lưu truyền qua nhiều thế hệ, được xem là di sản văn hóa đáng quý.

 

Hến khi mới được đánh bắt lên bờ. (Nguồn: Sưu tầm)

Người dân nơi đây vẫn đều đặn xuống sông Mã từ sáng sớm, dùng những dụng cụ thủ công để thu hoạch hến làng Giàng tươi ngon. Nhờ dòng nước Mã giàu phù sa, giàu khoáng chất, nơi đây trở thành môi trường sinh trưởng lý tưởng cho loại hến đặc biệt này.

1.2 Đặc điểm nổi bật của hến làng Giàng

Hến làng Giàng ghi dấu ấn nhờ những đặc trưng khó trộn lẫn. Con hến có hình dáng nhỏ nhắn, vỏ óng vàng khi được nắng chiếu, thân hến căng tròn. Thịt hến săn, không bị nhão, khi ăn không có cảm giác tanh, mà ngược lại đem đến vị ngọt thanh tự nhiên.

Điểm khác biệt dễ nhận thấy nằm ở nước hến làng Giàng trong veo và có vị ngọt tự nhiên. Chất lượng đặc biệt này xuất phát từ dòng sông Mã giàu khoáng, nuôi dưỡng hến phát triển vượt trội. So với những loại hến từ ao hồ, hến làng Giàng nổi bật nhờ vị ngọt đậm cùng hương thơm nhẹ, không bị lẫn mùi tanh thường thấy ở các loài thủy sản nước ngọt.

1.3 Vì sao hến làng Giàng trở thành món ăn dân dã được nhiều du khách yêu thích?

Sức hấp dẫn của hến làng Giàng không chỉ đến từ vị ngọt tự nhiên, mà còn bởi những câu chuyện gắn bó sâu nặng với đời sống, tinh thần của mỗi người dân xứ Thanh. Mỗi khi xa quê, nỗi nhớ da diết với bữa cơm hến luôn trở thành ký ức khó quên, khiến hến làng Giàng trở thành hình ảnh biểu trưng cho nỗi nhớ cội nguồn. Quy trình chế biến hoàn toàn thủ công, bắt đầu từ việc cào hến đến chế biến khiến vị tươi nguyên của hến luôn được lưu giữ.

 

Canh hến là món ăn tuổi thơ với nhiều người. (Nguồn: Sưu tầm)

Hến làng Giàng giàu protein, , ít chất béo và chứa nhiều khoáng chất thiết yếu, phù hợp cho bữa ăn của mọi đối tượng từ trẻ nhỏ cho đến người lớn tuổi. Đặc biệt, mỗi mùa nước lên, là thời điểm hến sinh sôi và phát triển. Vì thế hến làng Giàng lại tươi ngon hơn nhờ sản lượng dồi dào và chất lượng tốt.

2. Các món ăn đặc sản từ hến làng Giàng

2.1 Mắm hến

Trong ký ức của người dân làng Giàng, mắm hến là món ăn thượng hạng. Đây là món mắm vừa cầu kỳ, vừa tốn công mà nay hiếm ai còn làm được. Theo lời kể của các bậc cao niên, để làm nên một vại mắm hến ngon, người ta phải dùng đến vài thúng hến tươi. Hến sau khi mua về được ngâm liên tục ba ngày ba đêm, thay nước đủ 21 lần để loại bỏ hoàn toàn cát và tạp chất.

 

Mắm hến là món ăn độc lạ tại các tỉnh miền Trung. (Nguồn: Sưu tầm)

Khi hến nở bung, người làm phải khều ruột thủ công, tuyệt đối không đãi trong nước để giữ nguyên độ ngọt và mùi thơm tự nhiên. Ruột hến được trộn với muối tinh theo tỉ lệ 5 phần hến, 1 phần muối, trên mặt phủ thêm lớp muối đã rang giã mịn, kèm vài lá đinh lăng để chống ruồi nhặng. Cả vại mắm được “phơi nắng, thả sương” suốt ba tháng, sau đó trộn với thính gạo đỏ rang vàng, riềng già giã nhuyễn và một chút rượu trắng. Khi mắm chín, hương thơm bốc lên ngọt ngào, không tanh, vị mặn mà đậm đà, dùng chấm cùng bún, bánh đúc hay thịt ba chỉ thì ngon đến nao lòng.

2.2 Hến xào lá hẹ, hến xào xúc bánh đa

Hến làng Giàng sau khi đãi sạch, ruột hến còn nguyên, không bị nát, được xào khéo cùng hành tím phi thơm và thịt nạc thăn băm nhỏ. Món ăn dậy mùi đặc trưng khi thêm chút tiêu Bắc, bột canh và vài giọt nước chanh tươi để tạo vị chua nhẹ.

 

Món hến xào xúc bánh đa thơm ngon. (Nguồn: Sưu tầm)

Trước khi bắc ra khỏi bếp, người nấu rắc lên ít lá chanh thái chỉ, mùi thơm lan tỏa khiến ai đi ngang qua cũng phải dừng chân. Cách ăn đúng điệu của người làng Giàng là không dùng bát hay thìa, mà lấy bánh đa xúc từng miếng hến xào nóng hổi, vừa giòn vừa béo, ăn hoài không ngán.

2.3 Canh hến nấu chua

Ngoài món xào đậm đà, nhiều gia đình còn nấu canh hến. Đây món ăn giản dị mà thanh mát, thường được dọn trong những ngày hè oi ả. Hến được luộc lấy ruột, nấu cùng rau mồng tơi hoặc rau ngót, thường kết hợp thêm mấy lát hành tím để thêm phần dậy mùi.

 

Hến được dùng trong món canh chua. (Nguồn: Sưu tầm)

Nước canh trong, ngọt thanh, ăn kèm cơm trắng hay bún đều ngon miệng. Mỗi thìa canh hến mang trọn hương vị của sông nước, đồng quê. Với nhiều vùng, món hến đơn giản đã trở thành biểu tượng của ẩm thực dân gian xứ Thanh.

3. Giá hến làng Giàng và cách mua mang về

3.1. Giá hến tươi theo mùa và hình thức chế biến

Giá thịt hến làng Giàng hiện nay có sự dao động tùy thuộc vào nguồn gốc, chất lượng và hình thức bảo quản. Thịt hến tươi sống thường có giá trong khoảng 100.000 - 150.000 đ/kg, tùy vào kích cỡ và độ tươi của hến. Với loại thịt hến đông lạnh, mức giá sẽ mềm hơn, khoảng 80.000 - 120.000 đ/kg, thích hợp cho việc vận chuyển xa hoặc bảo quản lâu dài. Vào mùa hến rộ, từ tháng 5 đến tháng 8 hằng năm, giá hến thường ổn định hơn nhờ nguồn cung dồi dào, chất lượng tươi ngon. Các sản phẩm chế biến sẵn như hến khô, hến đóng hộp từ làng Giàng cũng được nhiều du khách lựa chọn làm quà, vừa tiện lợi vừa mang đậm hương vị quê Thanh.

3.2. Cách chọn và bảo quản hến đúng cách

Khi chọn mua hến làng Giàng, nên ưu tiên loại có vỏ sáng tự nhiên, không nứt, không có mùi hôi và phần thịt bên trong săn chắc, thơm nhẹ. Hến tươi ngon khi cầm lên sẽ có độ nặng tay và không bị khô. Đối với thịt hến đã tách sẵn, nên chọn loại được đóng gói hút chân không, có thông tin rõ ràng về cơ sở sản xuất.

 

Khâu lọc sạch thịt hến sau khi đánh bắt. (Nguồn: Sưu tầm)

Để bảo quản thịt hến tươi, nếu dùng trong ngày, nên để trong ngăn mát tủ lạnh (10-15°C). Còn nếu muốn để lâu hơn, có thể bảo quản đông lạnh, hến sẽ giữ được hương vị trong vòng 1-2 tháng. Khi rã đông, bạn nên đưa xuống ngăn mát vài giờ trước khi sử dụng thay vì ngâm nước nóng, giúp hến giữ trọn vị ngọt và độ dai tự nhiên. Việc bảo quản đúng cách không chỉ giữ được chất lượng thịt hến mà còn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho người dùng.

4. Gợi ý thưởng thức

4.1 Thưởng thức tại các nhà hàng ở trung tâm Thanh Hóa

Nếu không có dịp ghé tận làng Giàng, bạn vẫn có thể thưởng thức hương vị hến đặc trưng ngay tại trung tâm Thanh Hóa. Hai địa chỉ nổi tiếng được nhiều thực khách lựa chọn là Phúc Tuyết – Cơm Hến Huế (16 Hạc Thành) và Cơm Hến Hà Huy (53 Đại Lộ Lê Lợi). Cả hai quán đều phục vụ món cơm hến đậm đà, giữ trọn hương vị thanh ngọt của hến làng Giàng kết hợp cùng các loại rau thơm, tóp mỡ, đậu phộng rang và nước mắm pha cay nhẹ. Hến được chế biến tươi mỗi ngày nên vừa ngọt vừa giòn, quyện cùng vị mắm thơm nồng, tạo nên món ăn giản dị mà đầy hấp dẫn. Đây là lựa chọn tuyệt vời cho bữa sáng hoặc bữa trưa nhẹ giữa lòng thành phố, giúp bạn cảm nhận một phần tinh túy ẩm thực xứ Thanh.

4.2 Mua hến đóng hộp, hút chân không làm quà

Đối với du khách muốn mang hương vị làng Giàng về làm quà, hến đóng hộp hoặc hút chân không là lựa chọn tiện lợi và đảm bảo chất lượng nhất. Các sản phẩm này được sơ chế kỹ, đóng gói cẩn thận để giữ trọn độ ngọt và mùi thơm tự nhiên của hến, có thể dùng ngay hoặc chế biến thành nhiều món như canh chua, hến xào, hay cơm hến.

 

Hến được đóng gói đảm bảo an toàn khi bảo quản và sử dụng. (Nguồn: Sưu tầm)

Hến hút chân không có hạn sử dụng dài, thuận tiện cho việc vận chuyển xa mà vẫn giữ nguyên hương vị tươi ngon. Khi mua, du khách có thể lựa chọn mua ngay tại các nhà hàng uy tín tại Hàm Rồng hoặc trung tâm Thanh Hóa, nơi có sản phẩm được kiểm định nguồn gốc rõ ràng và quy trình chế biến an toàn, để món quà vừa tinh tế vừa đậm đà tình quê.

5. Kết hợp du lịch tại Thanh Hóa

5.1 Khám phá khu di tích Hàm Rồng

Hành trình thưởng thức hến làng Giàng sẽ trở nên ý nghĩa hơn khi kết hợp tham quan vùng đất Thanh Hoá, nơi nổi danh với những khu di tích lịch sử lâu đời cùng những bãi biển xanh trong là điểm đến không thể bỏ qua mỗi mùa hè tới. Đặc biệt trong số đó là khu di tích lịch sử Hàm Rồng, nơi được xem là một trong những điểm dừng chân lý tưởng khi đến Thanh Hóa. Nơi gắn liền với chiến công oanh liệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

 

Cầu Hàm Rồng gắn liền với nhiều sự kiện lịch sử. (Nguồn: Sưu tầm)

Đứng trên cầu Hàm Rồng, phóng tầm mắt ra dòng sông Mã hiền hòa, du khách có thể cảm nhận được vẻ đẹp vừa hùng vĩ vừa trầm mặc của vùng đất anh hùng này. Sau khi tham quan, hãy dành thời gian ghé vào các quán ăn quanh trung tâm để thưởng thức đặc sản hến làng Giàng.

5.2 Trải nghiệm văn hóa, lịch sử tại Thành Nhà Hồ

Rời Hàm Rồng, bạn có thể tiếp tục hành trình về phía Tây để ghé thăm Thành Nhà Hồ, di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận. Công trình được xây dựng từ thế kỷ XIV bởi Hồ Quý Ly.

Thành được dựng hoàn toàn bằng đá xanh tự nhiên, với kỹ thuật xếp khít tinh xảo hiếm có, thể hiện trí tuệ và sức sáng tạo vượt thời đại của cha ông. Giữa không gian cổ kính và hùng vĩ, du khách có thể thong thả dạo quanh các bức tường thành rêu phong, tìm hiểu lịch sử và chụp lại những khung hình tuyệt đẹp.

5.3 Nghỉ dưỡng tại biển Sầm Sơn

Để kết thúc chuyến đi, biển Sầm Sơn là điểm đến lý tưởng cho du khách muốn thư giãn sau hành trình khám phá. Ngoài bãi cát trắng trải dài và làn nước trong xanh, nơi đây còn nổi bật nhờ Sun World Sam Son. Nơi đây được mệnh danh là một trong những khu du lịch giải trí hàng đầu Bắc Trung Bộ.

 

Sun World Sam Son là điểm đến hàng đầu tại Thanh Hóa. (Nguồn: Sưu tầm)

Nổi bật trong đó có công viên nước hiện đại sở hữu hơn 30 trò chơi đỉnh cao, hứa hẹn mang đến trải nghiệm vui chơi, giải trí sôi động cho cả gia đình. Sau khi vui chơi, du khách có thể thưởng thức các món hải sản tươi ngon để khép lại một hành trình đáng nhớ tại mảnh đất Thanh Hóa trù phú.

Hến làng Giàng không chỉ là một món ăn, mà còn là câu chuyện văn hóa, là biểu tượng tình yêu và nỗi nhớ quê hương trong tâm thức mỗi người con xứ Thanh. Đến với Thanh Hóa, tự mình cảm nhận trọn vẹn hương vị này sẽ giúp bạn giữ lại nhiều kỷ niệm khó quên về miền đất thơ mộng bên sông Mã.