Cù kỳ là món ăn đặc sản của Quảng Ninh, khi còn sống có mai màu nâu đen hoặc đỏ, nổi bật với hai càng to, chắc. Khi nấu chín, con cù kỳ có thịt chắc ngọt, quyện cùng vị béo ngậy của gạch trứng tạo nên món ăn vô cùng hấp dẫn. Nếu bạn muốn biết thêm những thông tin về giá trị dinh dưỡng hay các món ngon về cù kỳ, đừng bỏ lỡ nội dung bài viết dưới đây nhé!
|
1. Cù kỳ là gì?
Cù kỳ là loại cua biển thuộc họ Menippidae, loài cua này có mai hình bầu dục màu nâu, hai càng to khỏe và mắt điểm màu xanh lá. Cù kỳ thuộc loài ăn tạp, thức ăn của chúng bao gồm tảo, rong biển, động vật nhỏ như ốc, cua, cá nhỏ; thường sống ẩn mình trong các mảnh gỗ, khe đá dọc theo vách đá bờ biển và rừng ngập mặn để tránh được sự tấn công của kẻ thù và tìm kiếm thức ăn dễ dàng. Loài cua này di chuyển tương đối chậm chạp do kích thước to lớn và môi trường sống gồ ghề.
Cù kỳ thường được tìm thấy ở những vùng biển ấm như Malaysia, Indonesia. Tại Việt Nam, cù kỳ chủ yếu được tìm thấy ở bờ biển Quảng Ninh, Khánh Hòa. Cù kỳ được mệnh danh là "Cua Hoàng Đế" của Việt Nam bởi hương vị thơm ngon, giá trị dinh dưỡng cao và số lượng khan hiếm.
Cù kỳ là loài cua thuộc họ Menippidae, thường được tìm thấy ở những vùng biển Malaysia, Indonesia, Quảng Ninh và Khánh Hòa (baoquangninh.vn)
Về đặc điểm hình dáng, loài cua này thường có màu nâu đen hoặc cam đỏ, mai cứng và kích thước có thể lên đến 12cm. Con cù kỳ có tổng cộng 3 cặp chân, ít hơn 1 cặp chân so với cua biển thông thường, đồng thời sở hữu 2 càng to khỏe, dày và chứa nhiều thịt nhất. Bên cạnh đó, cù kỳ còn có 2 mắt to màu xanh lá cây, tạo nên điểm khác biệt so với các loài cua khác.
Cù kỳ có 2 mắt to màu xanh cùng phần càng to khác biệt với cua biển thông thường (Bên phải là cù kỳ, bên trái là cua xanh Đại Tây Dương)
2. Cù kỳ ăn có tốt không?
Cù kỳ được biết đến là loài cua có giá trị dinh dưỡng cao với nhiều dưỡng nhất thiết yếu như kẽm, phốt pho, iốt, sắt và nhiều protein, vitamin, khoáng chất khác… Do đó, cù kỳ thường được lựa chọn để chế biến món ăn cho người đang bị ốm hoặc phòng chống các bệnh cho người lớn và trẻ nhỏ.
Dưới đây là một số lợi ích đối với sức khỏe khi ăn con cù kỳ:
- Tăng cường hệ miễn dịch: Cù kỳ là nguồn cung cấp dồi dào vitamin cùng các khoáng chất thiết yếu đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh hiệu quả.
- Tốt cho xương khớp: Nhờ chứa nhiều canxi và vitamin, cù kỳ sẽ giúp phát triển và củng cố hệ xương khớp, phòng ngừa loãng xương, hỗ trợ điều trị các bệnh về khớp như viêm khớp, thoái hóa khớp.
- Bổ sung protein: Cù kỳ là nguồn cung cấp protein chất lượng cao, giúp xây dựng và phát triển cơ bắp, tăng cường sức khỏe, hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào và nâng cao sức đề kháng.
- Tốt cho tim mạch: Cù kỳ chứa nhiều axit béo omega-3, giúp giảm cholesterol xấu, tăng cholesterol tốt, giúp cải thiện lưu thông máu, bảo vệ tim mạch và ngăn ngừa các bệnh tim mạch nguy hiểm.
- Ngăn ngừa ung thư: Cù kỳ sở hữu hàm lượng chất chống oxy hóa cao, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư và các bệnh mãn tính khác.
Cù kỳ là loài cua chứa nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe (Nguồn: tripmap.vn)
3. Cù kỳ ăn như thế nào?
Cù kỳ là một món ăn đặc sản được nhiều người yêu thích bởi hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích tuyệt vời, cù kỳ cũng có một số lưu ý cần quan tâm khi ăn để đảm bảo sức khỏe và an toàn cho người sử dụng.
Vì sống ở môi trường nước biển nên cù kỳ có thể chứa vi khuẩn gây ngộ độc. Do đó, những ai muốn ăn cù kỳ, đặc biệt người có hệ tiêu hoá yếu thì hãy tuân thủ quy tắc "ăn chín uống sôi" để tiêu diệt vi khuẩn. Một số người có thể bị dị ứng với cù kỳ, gây ra các triệu chứng như ngứa, nổi mẩn đỏ, khó thở... Nếu có tiền sử dị ứng với hải sản, bạn nên tránh ăn cù kỳ. Ngoài ra, cù kỳ chứa nhiều cholesterol nên những người có tiền sử bệnh gout hoặc bệnh về tim mạch, phụ nữ mang thai không nên ăn quá nhiều loài cua này hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ăn.
Cù kỳ là món ăn giàu giá trị dinh dưỡng, tuy nhiên người dùng vẫn nên nấu chín để đảm bảo an toàn khi sử dụng (Nguồn: pinterest.com)
4. Cù kỳ làm món gì ngon?
Thịt cù kỳ tập trung chủ yếu ở 2 càng to, do đó phần này thường được dùng để chế biến thành món ăn, các chân khác không có thịt nên ít được sử dụng. Khi thưởng thức thịt con cù kỳ, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt thanh đặc trưng cùng độ chắc của thịt, không quá dai cũng không quá bở. Hấp, luộc là cách chế biến phổ biến nhất để giữ trọn vẹn vị ngọt tự nhiên của cù kỳ. Bên cạnh đó, bạn còn có thể gỡ lấy thịt để chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn dưới đây:
4.1. Bún cù kỳ
Bún cù kỳ là món ăn đặc sản nổi tiếng tại Quảng Ninh, thu hút thực khách bởi hương vị thơm ngon, độc đáo và giá trị dinh dưỡng cao. Phần thịt cù kỳ trong món này thường được tách nhỏ ra từ càng đã được hấp chín rồi xào qua với hành cùng gia vị để hương vị thêm đậm đà. Cách này giúp thực khách dễ dàng thưởng thức, cảm nhận trọn vẹn vị ngon của thịt cù kỳ. Bên cạnh đó, nhiều quán cũng để nguyên phần thịt càng đã được hấp vào tô bún thay vì xé nhỏ ra để thực khách tự tay tách phần thịt bên trong.
Nước dùng được nấu từ tôm khô, mực khô và thân cù kỳ để tạo vị ngọt thanh, đậm đà của hải sản. Bún cù kỳ thường được ăn với nhiều loại rau sống tươi ngon như xà lách, rau mùi, giá đỗ... hoặc cho thêm ớt tùy khẩu vị của từng người.
Bún cù kỳ là món ăn đặc sản mà du khách không thể bỏ qua khi đến Quảng Ninh (Nguồn: vnexpress.net)
| 1. Nguyên liệu
2. Cách nấu bún cù kỳ
|
4.2. Bánh đa cù kỳ
Bánh đa cù kỳ cũng là món ăn dân dã nổi tiếng tại Quảng Ninh. Bánh đa cù kỳ được chế biến tương tự như bún riêu cua, với nguyên liệu chính gồm bánh đa, thịt càng con cù kỳ, riêu cua, bề bề, tôm, hành, đậu, dọc mùng... Thân cù kỳ được xay nhuyễn để nấu nước dùng chan bánh đa, còn gạch cù kỳ được chế biến thành riêu, tạo nên hương vị đậm đà, béo ngậy đặc trưng cho món ăn.
Món bánh đa cù kỳ có thể ăn kèm các loại topping như như tôm, bề bề, dọc mùng, hành, đậu… Nước dùng thơm ngon, dễ ăn, hòa quyện cùng vị ngọt thanh của thịt cù kỳ, vị bùi béo của riêu cua, tạo nên bản giao hưởng hương vị độc đáo.
Bánh đa cù kỳ thường ăn kèm với các loại topping như tôm, bề bề… (Nguồn: baocaobang.vn)
| 1. Nguyên liệu
2. Cách chế biến
|
4.3. Cù kỳ hấp bia
Cù kỳ hấp bia là món ăn có cách chế biến cực đơn giản với 4 nguyên liệu chính là cù kỳ, sả, ớt và bia. Thịt cù kỳ sau khi hấp chín có vị ngọt thanh, thấm đẫm hương vị bia thơm nồng. Thịt cù kỳ mềm ẩm chấm cùng nước mắm ớt chua ngọt chắc chắn sẽ là món nhậu lai rai cực kỳ hấp dẫn.
Cù kỳ hấp bia là sự lựa chọn hoàn hảo cho các bữa tiệc ăn uống cùng gia đình, bạn bè (Nguồn: chudu24h.com)
| 1. Nguyên liệu
2. Cách chế biến
|
4.4. Cù kỳ luộc nước dừa
Luộc cù kỳ với nước dừa là cách chế biến đơn giản nhưng giữ trọn được vị ngọt béo tự nhiên của thớ thịt, đồng thời làm dậy mùi thơm ngậy của nước dừa. Món ăn này thường được dùng kèm muối tiêu chanh hoặc sốt chấm hải sản mù tạt cay nồng để tăng thêm hương vị và kích thích vị giác khi thưởng thức.
Có thể luộc cù kỳ với nước dừa để giữ vị béo tự nhiên của thịt cua (Nguồn: nhahangngoclucbao.vn)
| 1. Nguyên liệu
2. Cách chế biến
|
4.5. Cù kỳ sốt me
Cù kỳ sốt me là món ăn hấp dẫn với vị chua ngọt hài hòa, quyện cùng vị thơm béo của con cù kỳ, tạo nên sức hấp dẫn khó cưỡng. Cù kỳ trước khi sốt me sẽ được luộc chín hoặc chiên vàng giòn tùy theo sở thích.
Khi xào cùng sốt me, thịt cù kỳ thấm đẫm gia vị, đậm đà, vừa có vị ngọt tự nhiên của hải sản, vừa có vị chua thanh của me, quyện cùng chút cay nhẹ của ớt. Thịt cù kỳ được xào săn và độ dai hơn khi luộc. Bạn có thể ăn cù kỳ sốt me cùng hành phi, rau mùi, rau mùi tàu… để tăng thêm hương vị.
Cù kỳ sốt me có thể cho thêm các loại topping như rau mùi, hành phi (Nguồn: pinterest.com)
| 1. Nguyên liệu
2. Cách chế biến
|
4.6. Cù kỳ nấu canh bí xanh
Món cù kỳ nấu bí xanh được chế biến từ hai nguyên liệu chính là thịt càng cù kỳ và bí xanh. Con cù kỳ sau khi luộc chín sẽ được gỡ lấy thịt thành từng miếng nhỏ. Phần thịt này sẽ được xào với hành khô cùng các loại gia vị, sau đó nấu cùng với bí xanh. Thịt cù kỳ vốn có vị ngọt tự nhiên, khi nấu canh sẽ hòa quyện cùng vị ngọt thanh của bí xanh tạo nên món ăn thanh mát, giải nhiệt mùa hè rất tốt.
Cù kỳ nấu canh bí xanh là một món ăn có vị ngọt vô cùng thanh mát (Nguồn: baoquangninh.vn)
| 1. Nguyên liệu
2. Cách chế biến
|
4.7. Lẩu cù kỳ
Nổi bật trong món lẩu cù kỳ là phần nước dùng được làm từ gạch cù kỳ, mang đến vị ngọt béo ngậy khó cưỡng. Phần vỏ mai và thân con cù kỳ sẽ được xay nhuyễn và lọc lấy nước cốt để gia giảm thêm vị hải sản cho nước dùng lẩu. Phần gạch cù kỳ sẽ được phi cùng cà chua để lấy độ thơm và vị béo. Bạn có thể nhúng lẩu nguyên ngon hoặc tách riêng phần càng để dễ ăn hơn. Món lẩu cù kỳ sẽ hoàn hảo hơn nếu ăn kèm với rau ngót, hoa chuối, cải xoong, sườn sụn, chả ốc…
Lẩu cù kỳ là món ăn lý tưởng trong thời tiết se lạnh (Nguồn: FB Nhà Hàng Thanh Thủy)
| 1. Nguyên liệu
2. Cách chế biến
|
5. Kinh nghiệm mua con cù kỳ
Nội dung sau đây sẽ chia sẻ một số kinh nghiệm mua cù kỳ mà bạn có thể tham khảo:
5.1. Phân loại cù kỳ
Cù kỳ có hai loại phổ biến là con cù kỳ đen và cù kỳ đỏ, mỗi loại đều có những đặc điểm riêng biệt như sau:
| Đặc điểm | Cù kỳ đen (Cù kỳ lông) | Cù kỳ đỏ |
| Hình ảnh |  |  |
| Màu sắc | Màu nâu sẫm, gần như đen | Đỏ cam sẫm |
| Hình dạng |
|
|
| Hương vị | Thịt mềm, ngọt thanh, ít tanh và vỏ mỏng, nhiều lông ngắn | Thịt dai, ngọt đậm đà, có thể hơi tanh và vỏ dày, ít lông |
| Khu vực phân bổ | Miền Bắc | Miền Trung và miền Nam |
Nếu bạn muốn ăn thịt mềm với vị ngọt thanh, ít tanh thì nên chọn mua cù kỳ đen. Còn nếu bạn muốn ăn gạch có vị béo ngậy, đậm đà thì có thể chọn cù kỳ đỏ.
5.2. Giá cù kỳ
Cù kỳ đen hiện đang được bán với mức giá từ 300.000 - 400.000 VNĐ/kg (từ 3 - 5 con tuỳ kích cỡ). Còn cua cù kỳ đỏ sẽ có giá rẻ hơn, khoảng từ 90.000 - 110.000 VNĐ/kg (từ 4 - 6 con tuỳ kích cỡ). Vào mùa sinh sản từ tháng 3 - tháng 4, cù kỳ có nhiều gạch, thịt trắng và dày, béo ngậy, ngọt thanh nên giá thành sẽ cao hơn.
Vào tháng 8 khi gió mùa xuất hiện, cù kỳ chui sâu vào hang đá nên việc đánh bắt khó khăn, khiến giá thành cũng tăng cao. Ngoài mùa vụ, kích thước và nguồn gốc, giá cù kỳ còn có thể bị ảnh hưởng bởi đơn vị bán, nguồn đánh bắt…
Giá cù kỳ sẽ chịu ảnh hưởng bởi mùa vụ, đơn vị bán và nguồn cung cấp (Nguồn: haisanbienxanh.vn)
5.3. Địa chỉ mua cù kỳ
Có nhiều địa điểm để bạn mua cù kỳ, tùy thuộc vào khu vực sinh sống và nhu cầu ăn uống. Nếu bạn ở tại khu vực Quảng Ninh, có thể tới các chợ hải sản từ lúc 4h30 sáng khi tàu đánh bắt vừa cập bến để mua được cù kỳ tươi nhất.
Nếu không sống gần khu vực đánh bắt con cù kỳ, bạn có thể mua cù kỳ tại các cửa hàng hải sản uy tín. Các cửa hàng này thường nhập cù kỳ trực tiếp từ các tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hòa, Bình Thuận... nên đảm bảo chất lượng và giá cả hợp lý. Khi mua cù kỳ vận chuyển xa, bạn cần yêu cầu người bán đóng gói cẩn thận để tránh cù kỳ bị dập nát trong quá trình vận chuyển.
Cù kỳ có thể bảo quản ở nhiệt độ thường trong khoảng 2 - 3 ngày nên nếu thời gian vận chuyển lâu hơn, bạn nên yêu cầu đơn vị bán đóng gói cù kỳ vào thùng xốp có đá lạnh để duy trì nhiệt độ thấp, tránh cù kỳ bị hư hỏng.
Bạn có thể đến chợ hải sản Hạ Long từ sáng sớm để mua để được cù kỳ tươi ngon (Nguồn: haisanbienxanh.vn)
6. Địa điểm ăn cù kỳ ở Quảng Ninh
Từ khu vực Bãi Cháy tại Sun World Ha Long, bạn có thể di chuyển khoảng 3 - 5km đến các quán ăn để thưởng thức những món ăn đặc sản từ cù kỳ tại Quảng Ninh:
6.1. Bún cù kỳ Hường Béo
Hường Béo là quán chuyên phục vụ món bún cù kỳ, bún riêu cù kỳ. Cù kỳ được bán tại đây được chế biến vô cùng tươi ngon, giữ nguyên hương vị đặc trưng. Nước dùng bún cù kỳ thanh ngọt, đậm đà, được ninh từ xương cù kỳ và nêm nếm các loại gia vị để phù hợp với khẩu vị ngoài Bắc. Bún cù kỳ của quán được ăn kèm với nhiều loại topping như tôm, bề bề, măng chua…
Bún cù kỳ ở quán Hường Béo được ăn kèm với topping bề bề, tôm, cua… (Nguồn: GG Maps)
6.2. Bún cù kỳ Công Đoàn
Quán Bún Cù Kỳ Công Đoàn nổi tiếng với món bún cù kỳ và bánh đa cù kỳ với nước dùng ngọt thanh. Thịt con cù kỳ của quán dai dai, béo ngậy, mang đến hương vị độc đáo cho món ăn. Bề bề và tôm ăn kèm cũng rất tươi ngon, ngọt thịt, được bóc sẵn, giúp thực khách dễ dàng thưởng thức.
Món bún cù kỳ cực hấp dẫn được bán tại quán ăn Công Đoàn ở Quảng Ninh (Nguồn: GG Maps)
6.3. Bún cù kỳ Bà Lan
Bún cù kỳ là món ăn được nhiều thực khách đánh giá là ngon nhất tại quán Bà Lan ở Quảng Ninh. Cù kỳ được tách cẩn thận, xào nấu với gia vị bí truyền tạo nên hương vị đặc trưng. Nước dùng của bún có vị đậm đà nhưng vẫn có vị ngọt từ hải sản. Đặc biệt, món bún cù kỳ có thêm topping tôm to và tươi được nhiều thực khách đánh giá cao.
Món bún cù kỳ được bán tại quán Bà Lan ở Quảng Ninh (Nguồn: GG Maps)
6.4. Cô Hậu Quán
Một trong các quán gia truyền lâu đời chuyên về bún cù kỳ và bánh đa cù kỳ mà bạn nhất định phải ăn thử khi đến Móng Cái, Quảng Ninh đó chính là Cô Hậu quán. Bún cù kỳ cô Hậu mang hương vị đặc trưng của vùng biển Móng Cái, với sự kết hợp hài hòa giữa vị ngọt thanh của nước dùng, vị béo ngậy của con cù kỳ, vị ngọt thanh của tôm và chả xương xông, tất cả cùng hòa quyện tạo nên tô bún ngon chuẩn vị.
Tô bún cù kỳ đầy topping được bán tại quán Cô Hậu (Nguồn: GG Maps)
6.5. Bún cù kỳ 268
Bún cù kỳ 268 chỉ sử dụng phần càng cù kỳ để đảm bảo độ tươi ngon và giữ nguyên hương vị đặc trưng của thớ thịt. Phần mai và thân cù kỳ được giữ lại để nấu nước dùng, tạo vị ngọt tự nhiên từ hải sản. Càng cù kỳ được đập dập để thực khách dễ dàng thưởng thức. Trong món bún cù kỳ tại quán còn được cho thêm nhiều topping hấp dẫn như bề bề, tôm, chả cá…
Bún cù kỳ 268 được nhiều thực khách đánh giá cao với nước dùng ngọt thanh (Nguồn: GG Maps)
7. 3 câu hỏi thường gặp về cù kỳ
Dưới đây là câu trả lời dành cho những băn khoăn thường gặp về loài cù kỳ:
7.1. Cù kỳ đỏ có độc không?
Cua cù kỳ đỏ không có độc. Tuy nhiên, giống như các loại hải sản khác, con cù kỳ đỏ có thể gây ra các phản ứng dị ứng ở một số người, đặc biệt là những người có cơ địa dị ứng với cua, tôm, ghẹ... nên tránh ăn cù kỳ.
Cù kỳ đỏ không có độc nhưng vì thuộc họ nhà cua nên vẫn có thể gây dị ứng (Nguồn: phunuphapluat.nguoiduatin.vn)
7.2. Hấp cù kỳ bao nhiêu phút?
Cù kỳ nên được hấp từ 20 - 30 phút. Sau khi hấp chín, bạn hãy tắt bếp và để cù kỳ trong nồi thêm 5 - 10 phút trước khi lấy ra khỏi nồi.
Cù kỳ nên được hấp từ 20 - 30 phút (Nguồn: duthuyen-halong.com)
7.3. Nên luộc cù kỳ bao nhiêu phút?
Bạn nên luộc cù kỳ trong 5 phút, sau khi nước sôi, nên ủ thêm 1 - 2 phút để thịt chín đều, không bị bở.
Nên luộc cù kỳ trong 5 phút (Nguồn: pinterest.com)
Cù kỳ được nhiều người yêu thích bởi hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao. Cù kỳ có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như hấp, luộc, nướng, rang muối... mang những trải nghiệm ẩm thực thú vị. Do đó, nếu có cơ hội đến Hạ Long thì bạn có thể đến các quán ăn được giới thiệu trong bài viết trên để thưởng thức những món ăn được làm từ con cù kỳ.
Bạn cũng đừng quên theo dõi các trang của Sun World để tìm hiểu thêm nhiều thông tin du lịch hữu ích tại Hạ Long nhé!
- Fanpage: https://www.facebook.com/SunWorldHalongComplex
-
Website: https://sunworld.vn/
-
Hotline: 0989 200 699 - 0203 223 8888
